Beste inwoners en andere aanwezigen,
Onze oudste inwoner is mevrouw Lies van Gorp. Zij hoopt dit jaar 104 te worden en is nog scherp van geest. Ik ontmoette haar voor het eerst toen ze honderd werd. En vervolgens ook op haar verjaardagen daarna. Haar leven begon kort na de Eerste Wereldoorlog. De tijd van burgemeester Rens. Voor ons een naam uit een ver verleden. Lies kreeg kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen. En is al vijftig jaar weduwe. Ze zag de Maria Boodschap gebouwd worden in 1940. Ze werd daar huishoudster en stopte er toen de kerk zeventig jaar later sloot. Ze was toen 89. In haar leven maakte ze veel mee en zag ze veel. Ook in de wereld. Dingen die kwamen. En weer verdwenen. Dat besef helpt mij om te relativeren. Dat we ons druk maken om tijdelijke zaken.
Marcus Aurelius was Romeins Keizer begin tweede eeuw. Over ‘tijd’ schreef hij het volgende: “De tijd is als een rivier die alles wat is geschapen meevoert in zijn bruisende stroom. Want amper komt iets in zicht, of het is alweer voorbijgedreven om plaats te maken voor iets anders, dat ook voorbij zal gaan”. Een overpeinzing die Aurelius zo’n 1850 jaar geleden schreef. Maar nog nooit zo actueel was als nu.
In deze turbulente tijd buitelen gebeurtenissen over elkaar heen. Ze komen en gaan. Maar ze zijn er wel. De onrust in de wereld is zorgelijk. De oorlog in Oekraïne geeft reëel risico op Nederlandse betrokkenheid bij een grootschalig gewapend conflict. Ook zijn er zorgen over het Midden-Oosten, Amerika en China. Onze veiligheid, stabiliteit en vrijheid waren nog nooit zo kwetsbaar als nu. Daarom moeten we de weerbaarheid van onze samenleving vergroten. En ons voorbereiden op verschillende scenario’s en onverwachte situaties. Versterking van onze nationale veiligheid ligt bij de overheid. Maar voor een weerbare maatschappij is inzet van iedereen nodig. Ook van bedrijven, organisaties en inwoners. Dus ook van u. We moeten daarover met elkaar in gesprek. Nu de dreiging nog niet acuut is. Niet om paniek te zaaien. Maar wel om te weten wat de impact is en wat we gaan doen als langdurig de voorzieningen uitvallen.
De gevolgen van een wereldoorlog mogen we nooit vergeten. Daarom blijven we herdenken. In oktober vierden we tachtig jaar vrijheid. Met tentoonstellingen, een boek en een herdenkingsbijeenkomst. En met activiteiten op Schijnvliegveld De Kiek in aanwezigheid van Professor mr. Pieter van Vollenhoven en onze commissaris van de Koning. We gaven de brug over de Poppelse Ley de naam van Edwin Bramall. Naar de commandant die ons met zijn peloton bevrijdde. Bij die onthulling waren zijn zoon, kleinzoon en achterkleinzoon aanwezig. Heel indrukwekkend allemaal.
In een wereld waarin veranderingen elkaar in hoog tempo opvolgen en waarin veel onzeker is, zijn tradities en gewoonten belangrijk. Vaste bakens in het leven. Die er waren, die er zijn en waarvan je hoopt dat ze blijven. Daarom is het treurig dat vorig jaar ons gilde Sint Mauritius moest stoppen. Bij gebrek aan nieuwe aanwas. Maar gelukkig hebben we Sint-Joris nog. Dat gilde is ruim 450 jaar oud en nog springlevend.
In 2024 realiseerden we een ander baken. Een baken van rust. Het bezinningsbos naast de wijk Boschkamer. Met een bijzonder herdenkingskunstwerk, gecreëerd door de geboren Goirlenaar Harry Verhoeven. Het bos geeft ruimte aan herinnering en gedachten. Een plek voor rust, overdenking en troost. Er blijkt in deze tijd behoefte aan. Inwoners maken er al gebruik van. Het is van ons allemaal, dus ga er zeker eens heen. Wat ook wat bezinning kon gebruiken, is de Goirlese politiek. Net als het jaar ervoor, toen de coalitie brak, was ook 2024 onrustig. In juni viel wethouder Pernell Criens uit en in december maakte ze bekend niet terug te keren. Guus van der Put vervangt haar. En op 1 november stopte wethouder Peter van Dijk er mee. Met als aanleiding zijn zorg over de financiële consequenties van nieuwbouw Mill-Hill College. In zijn kielzog stapte vervolgens ook zijn partij, de VVD, uit de coalitie.
Daarnaast waren er ambtelijke ontwikkelingen. In het voorjaar vertrok gemeentesecretaris én algemeen directeur Ruud Lathouwers naar Bladel. Mark van Beers volgde hem op. Ik wilde hem vanavond graag voorstellen, maar hij kan er helaas niet zijn. Niet onvermeld mag blijven dat we vorig jaar ook werden geconfronteerd met het onverwachte overlijden van twee van onze medewerkers. Beiden veel te jong.
Ondanks alle perikelen is er in 2024 hard gewerkt en gewoon bestuurd. Het besluit met de meeste impact was de nieuwbouw voor het Mill Hill College. Waarmee we tot in de verre toekomst verzekerd zijn van een middelbare school. Een belangrijke voorziening voor onze groeiende woongemeente. Maar ook een besluit met langjarige financiële consequenties. Er kwam groen licht voor woningen in de Emmaloods en in het Rielse bouwplan Leyoever. De raad stelde randvoorwaarden vast voor woningen aan beide zijden van de begraafplaats. En zette met een zienswijze een volgende stap in ons verzet tegen de Tilburgse plannen voor grootschalige arbeidsmigrantenhuisvesting bij Riel. Na onderzoek zag de raad af van eventuele verplaatsing van onze sportparken naar het Riels Kwadrant. Wel investeerden we in onze sportaccommodaties en besloot de raad tot de aanleg van twee nieuwe kunstgrasvelden bij VOAB.
In 2024 sloten we ons aan bij de K80, een platform van 65 kleine krachtige gemeenten, waarmee we onze belangen nog beter behartigen. We zitten nu aan dezelfde bestuurlijke tafels als de G4, de G40, dat zijn de 100.000-plus-gemeenten, én de M50, de middelgrote gemeenten. Dit is belangrijk. Zeker nu het Rijk dreigt met minder geld, terwijl de uitdagingen, zoals vluchtelingenopvang en jeugdzorg, groot zijn.
We waren in 2024 ook trots. Op onze tweeling Noortje en Bregje de Brouwer. Brons op de Olympische Spelen, zilver op het WK en twee keer goud op het EK. Een unieke prestatie voor een sport waarin Nederland maar klein is. Daarom huldigden we hen in augustus op het Kloosterplein en ontvingen ze het gemeentelijk ereteken. Trots zijn we ook op onze website. Ons team communicatie paste deze in 2024 flink aan. Ook voor mensen met een functiebeperking, zoals slechthorenden en slechtzienden. Het Rijk gaf ons daarom in november de A-status, oftewel ‘volledig toegankelijk’. Slechts 10% van de gemeenten heeft deze status. Onze inwoners vinden overigens steeds beter de digitale weg naar de gemeente. Waar dat kan, verloopt bij burgerzaken al zo’n zeventig procent van de processen, online. En we zijn zelfs kei-trots. Op onze grote Rielse Kaai op het dorpsplein. Een initiatief van enkele betrokken Rielenaren. Wethouder Franssen onthulde hem begin vorig jaar. Compleet met een pratende zuil die uitleg geeft.
Nu van Riel naar Oekraïne. Een land waarmee we verbonden zijn. Niet alleen omdat, zoals ik al zei, de vlam naar ons kan overslaan. Maar ook omdat we zo’n 75 Oekraïners opvangen. Op zeven locaties in Goirle en Riel. Gevlucht voor de ellende daar. Ik ben blij dat een aantal van hen hier vanavond aanwezig is. Dear people from Ukraine. A special welcome to you this evening, how nice to have you here. Dames en heren, twee jaar geleden was ik bij een optreden van een jong Oekraïens meisje. Kort daarvoor met haar ouders gevlucht. Zij maakte toen veel indruk op mij. Niemand wist toen dat die oorlog zo lang zou duren. Maar onze aandacht daarvoor mag niet verslappen. Want het geweld is nog steeds hevig en de inwoners zijn uitgeput. Dat meisje is inmiddels 17 jaar en ze is vanavond hier. Om voor ons te zingen. Over de verschrikkingen in haar vaderland. Ze doet dit speciaal in traditionele klederdracht. De kleur zwart staat voor tragedie en rouw. De witte duiven voor hoop en vrede. Ik kom straks weer bij u terug, maar mag ik u nu vragen om stilte en te luisteren naar Anastasiia Kolisnichenko.
- Optreden Anastasiia Kolisnichenko -
Dankjewel Anastasiia. We zien je straks nog een keer. En alweer ben ik enorm onder de indruk. En u ook, zie ik.
Dames en heren, de onrust in de wereld vraagt nog meer van ons. In het voormalige missiehuis verblijven nu tijdelijk zo’n zeventig asielzoekers. Asielzoekers zijn gevluchte mensen die nog niet weten of ze in ons land mogen blijven. Volgens de Spreidingswet moeten we er 151 opvangen. Uiterlijk 1 juli 2025. Daarvoor verkennen we nu de mogelijkheden in het missiehuis. Voor de lange termijn. We stemmen af met omwonenden en willen in maart een besluit nemen. Dan de statushouders, erkende vluchtelingen die hier mogen blijven. Het Rijk legt ons jaarlijks op hoeveel we er moeten huisvesten. Net als veel andere gemeenten, hebben we een flinke achterstand. De provincie houdt toezicht en als we het niet halen, gaat zij het regelen. Op onze kosten. De druk is dus groot. Samen met Leystromen zijn we nu bezig met het voormalige Amarant-pand aan de Tilburgseweg.
Er moet me wel iets van het hart. Velen vinden dat we vluchtelingen moeten opvangen. Maar niet in de eigen buurt. Angst voor overlast. Maar ik hoor ook: daling van huizenprijzen. Dat vind ik een moeilijk te begrijpen, onterecht en louter materieel gedreven, argument. Van mensen die het zelf goed hebben in ons veilige landje. Natuurlijk staat voor iedereen die vindt dat zijn belang in het geding is, de weg naar de rechter open. Maar zou het niet mooi zijn om wat meer onze gezamenlijke maatschappelijke opgave voorop te stellen. U hoorde net hoe stevig die is. Vluchtelingenhuisvesting is niet alleen een verantwoordelijkheid van de gemeente. Maar van ons allemaal. Gelukkig ontmoet ik ook heel veel barmhartige inwoners. Mensen die zich belangeloos inzetten voor onze vluchtelingen. Die hulp en ondersteuning bieden bij opvang en integratie.
Flexwoningen dragen ook bij aan een oplossing. Tijdelijk, snel plaatsbaar en voor diverse doelgroepen. Het college heeft een locatie in beeld die we naar verwachting in het voorjaar aan de raad zullen voorleggen. Onze woningbouw vordert voorspoedig. De wijk Van Besouw is al bewoond en in Land van Anna zijn de eerste huizen opgeleverd. Appartementengebouw De Waker, hier op de hoek, wordt nú gebouwd en vorige maand startte de verkoop van de woningen van Bosch & Veld. Dat is naast de Hertenwei. En eindelijk kunnen we door met de appartementen in de Maria Boodschapkerk. Na een door enkele stichtingen aangespannen juridische procedure. Tenslotte de Bakertand. We verwachten snel een voor ons positieve uitspraak van een bij de Raad van State ingesteld beroep. Dan beginnen we medio dit jaar met bouwrijp maken. Met zo’n 735 woningen, ook voor starters, zet dat zoden aan de dijk. Ondertussen werkt Leystromen aan een plan voor zo’n vijftig huurappartementen aan het eind van de Sporenring. En we kijken naar een drietal ontwikkellocaties in Riel. Daarvoor maken we dit jaar een gebiedsvisie in samenspraak met inwoners, ondernemers, verenigingen en andere organisaties.
Samen met onze ondernemers onderzoeken we hoe ze zich over de volle breedte beter kunnen verenigen. Om meer slagkracht te krijgen voor belangenbehartiging en initiatieven. Ik verwacht hierover in 2025 meer duidelijkheid. Ik ben in elk geval blij met de vorig jaar opgerichte nieuwe ondernemersvereniging in het centrum van Goirle.
Dan de toekomst van het Jan van Besouw. Er liggen twee scenario’s: gedeeltelijke verkoop of onderbrenging van het Dorpsteam en andere maatschappelijke organisaties. Inclusief opknapbeurt en herverdeling van de ruimtes. De raad zal later dit jaar een besluit nemen.
Een lastige opgave zijn de kosten van de jeugdzorg. Die moeten naar beneden. Vorig jaar nam de vraag naar hoogspecialistische zorg, toe. Met grote kostenoverschrijdingen tot gevolg. Genoemde verklaringen zijn: effecten van de corona-lockdown, toenemende prestatiedrang en complexe scheidingsproblemen. We pakken dit op met een speciale taskforce binnen de regio Hart van Brabant. Daarnaast willen we meer ‘aan de voorkant’ komen, Dus meer gebruik maken van bestaande voorzieningen die laagdrempelig en dichtbij zijn. Waardoor we minder naar dure jeugdhulp moeten verwijzen. Die verandering vindt plaats in 2025 en de jaren daarna. De Raad maakte hiervoor een bedrag vrij, dat zichzelf moet terugverdienen.
In de openbare ruimte gebeurt ook van alles. Te veel om op te noemen. Ik haal er één onderwerp uit. Er komen voorzieningen ter voorkoming van overlast door extreme regenval. Zoals een wadi op het Van Hogendorpplein en projecten in de Eeckelbosstraat, Van Haestrechtstraat en Abcovenseweg. Die maatregelen samen noemen we een klimaatboog. Die maakt Goirle klimaatbestendiger. Klimaat gaat over onze toekomst. En onze toekomst gaat over onze jeugd. En dus hebben we het dan ook over onze nieuwe jeugdburgemeester. Dat is Evi van Gils en die nodig ik graag uit om even naar hier te komen.
- Gesprekje met Evi -
Burgemeester: Evi, vandaag ben je hier om samen met ons te proosten op het nieuwe jaar. Je bent alweer de derde jeugdburgemeester van Goirle en Riel. En ik mag hier wel zeggen dat jij, na Fiene en Stan, ook weer een fantastische ambassadeur bent voor de jeugd in onze gemeente. Je hebt vorig jaar gesolliciteerd om jeugdburgemeester te worden. Waarom wilde je dat zo graag?
Evi: Ik hoorde de oproep voor jeugdburgemeester bij ons op school en het leek me leuk en leerzaam. Ik zat op school al in de leerlingenraad en dat was ook leuk.
Burgemeester: Ja, je hebt best al wat ervaring, dat merken we al. In oktober ben je benoemd en daarna heb je al verschillende taken uitgevoerd als jeugdburgemeester. Zo was je bij de herdenking van de bevrijding van Goirle en bij de intocht van Sinterklaas. Je hebt voor Sinterklaas een mooi gedicht voorgelezen. Vond je het spannen om dat voor zoveel mensen te doen?
Evi: Ja, de eerste keer in Riel wel maar de tweede keer op het Kloosterplein ging dat al beter. Ik vond het in ieder geval heel leuk.
Burgemeester:Je ging ook met de jeugdgemeenteraad naar de “Kinderrechtendag Hart van Brabant” en je opende de expositie “LAAT ME NIET LOS” tegen kindermishandeling. Dat zijn serieuze onderwerpen, hoe vond je dat?
Evi: De expositie was gemaakt door kinderen van de basisscholen. Ik vind het heel goed dat er aandacht is voor kindermishandeling. Alle kinderen moeten veilig kunnen opgroeien. De kinderen die dat niet kunnen moeten we helpen.
Burgemeester: Ja Evi, en dat is precies waarom jij zo’n goede ambassadeur bent. We zijn blij om jou als jeugdburgemeester in ons midden te hebben. Mag ik een applaus voor onze jeugdburgemeester!
Afsluiting
Dames en heren, er zijn dus ook in 2025 weer volop uitdagingen. En daar staan we samen voor aan de lat: gemeente én gemeenschap. Eerst iets over de gemeente. Dit jaar investeren we extra in onze ambtelijke organisatie. Ten eerste kwalitatief. Onder meer gericht op meer strategisch vermogen en innovatiekracht. En ten tweede door uitbreiding van de formatie. Daarmee volgen we de aanbevelingen van een vorig jaar uitgevoerd onderzoek naar onze realisatiekracht. In opdracht van de raad. Daaruit bleek dat te veel de waan van de dag regeert en dat onze formatie te klein, vergeleken met andere gemeenten. Meer slagkracht is broodnodig. Niet alleen voor het normale werk, maar ook voor de invoering van nieuwe wetten. Zoals de Wet Open Overheid, de Wet Electronische Publicaties en de Wet Modernisering Elektronisch Bestuurlijk Verkeer. Ik ga er u niet mee vermoeien, maar invoering ervan, leidt structureel tot fors meer werk. Het is voor gemeenten moeilijk om functies in te vullen. Daarom doen wij het anders dan gebruikelijk. We organiseren op 22 januari het evenement ‘Goirle Werkt voor jou!’ Daar laten we werkzoekenden en geïnteresseerden kennis maken met onze enthousiaste medewerkers en onze interessante vacatures.
Dan naar de politiek. In maart 2026 zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Partijen bereiden zich daar nu al op voor. Dat is belangrijk, want onze democratie werkt alleen als inwoners er actief in willen zijn. Overweegt u dat of wilt u er meer over weten. Doe dan mee met de gratis cursus Politiek Actief, die we dit jaar organiseren. Samen met Hilvarenbeek en Oisterwijk. Het zijn vijf bijeenkomsten, waarvan de eerste op 27 januari.
En tenslotte onze gemeenschap. Dat bent u. Het aantal inwoners groeit gestaag. Ik verwacht dat we binnen twee jaar de 25.000 passeren. Dan gaan we van 19 naar 21 raadszetels. Maar het betekent ook dat er nog meer mensen beschikbaar om zich in te zetten voor onze samenleving. Maar dat gebeurt natuurlijk al volop. Goirle en Riel staan erom bekend en daar mogen we trots op zijn. Ik noem de Wandelvierdaagse. Toen de organisatie er vorig jaar mee stopte, dreigde het einde van een mooie traditie. Maar anderen namen het stokje zonder aarzelen over. En dus hebben we in 2025 gewoon een 47e editie. Dat is toch fantastisch!
En ik verwijs naar het passende carnavalsmotto in dit jubileumjaar: “Meej Mekaar, vur mekaar, al 55 jaor”. Met elkaar en voor elkaar. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor de carnavalsstichting, maar voor al onze verenigingen, burgerinitiatieven en ander vrijwilligerswerk. En ook voor onze ondernemers die het mogelijk maken.
Lieve mensen, in Goirle en Riel doen we het met elkaar en voor elkaar. En dus hebben we het hier goed voor elkaar. Dat moeten we vasthouden. Onze invloed op de wereldproblemen is beperkt. Dus laten we onze tijd en energie geven aan waar we wel invloed op hebben. Dat zijn onze dorpen en dat is onze gemeenschap. Daar wil ik een toost op uitbrengen. En natuurlijk ook op onze oudste inwoner, Lies van Gorp. Dankzij wie we wat meer kunnen relativeren. En van wie ik hoop dat ze dit jaar 104 mag worden. Zodat ik haar weer kan gaan feliciteren.
Dames en heren, we proosten op het nieuwe jaar en daarna vraag ik u nogmaals aandacht voor Anastasiia Kolisnichenko. Zij sluit mijn verhaal op passende wijze af!
Mede namens het gemeentebestuur wens ik u een gezond, voorspoedig en vooral vredig en veilig 2025 toe!
Proost!